“مارمه” سنت نوروزی کهن در مازندران

به گزارش قلم نوشهر به نقل از ایرنا؛ این آیین سنتی که هدف آن یادآوری گذر زمان، دور ریختن کینه و کدورت گذشته و آغاز دوباره زندگی با پاکی و خیرخواهی و استعانت از خداوندگار یکتا بوده، در سال های اخیر فقط به نخستین روز سال جدید خلاصه شده است.

مردمان مناطق مختلف مازندران بویژه در بخش های کوهستانی در زمان های قدیم این مراسم را بدون هرگونه تکلف و تشریفات در روز نخست هر ماه تبری اجرا می کردند، ولی برگزاری آن در روز اول فروردین تقریبا در تمام نقاط استان فراگیر بود.

تاریخ نویسان مبداء سال تبری را مرگ یزدگرد سوم در سال ۳۱ هجری می دانند و بر این باورند که اسپهبد ‘ گیل ژاماسپی ‘ از اسپهبدان تبرستان آن را رواج داده است. سال تبری همانند هر تقویم دیگری ۱۲ ماه دارد ولی تمامی ماههای آن ۳۰ روزه است و یک سال آن هم ۳۶۰ روز دارد.

پنج روز اضافه هر سال در ماه‌های دوازدهگانه محاسبه نمی‌شود، بلکه به عنوان ‘ پتک ‘ به آخر سال اضافه می‌شود و روز اضافه سال های کبیسه هم ششک گفته می‌شود.
نخسین روز سال تبری (فردینه ماه) برابر با سوم ماه مرداد شمسی است.

نام ماه‌های طبری هم عبارتند : فردینه ماه، کرچه ماه، هر ماه، تیر ماه، ملار ماه، شروینه ماه، میر ماه، دونه ماه، ارکه ماه، د ماه، وهمنه ماه و نوروز ماه است.

اولین روز هر ماه طبری “مارمه” محسوب می شود که به اعتقاد مازندرانی صاحب خانه در این روز از فرد خوش قدم می خواهد که وارد خانه شود و تا آمدن او دوست ندارد کسی وارد خانه اش شود و به اصطلاح “مارمه” او را بشکند.

در گذشته، پدربزرگ ها و مادربزرگ ها تا بدان اندازه به این سنت پایبند بودن که برای آگاهی مهمانان از مارمه چوبی را به صورت اوریب بر چارچوب خانه می گذاشتند که به همه اعلام کنند منتظر فرد خوش قدم هستند.

بعد از شکستن مارمه توسط فردی که به آن مارمه لینگ، خوش لینگ (خوش پا) و خوش قدم می گویند خیال صاحبخانه آسوده می شد و دوستان و اقوام می توانستند به خانه آمد و شد کنند.

براساس اعتقاد و باور مازندرانی ها مارمه لینگ فردی خوش قدم که حضورش مایه خیر و برکت است و این شایستگی را دارد که مارمه را بشکند.

مارمه سنتی برای تداوم برکت و شادی در سال آینده

رسم است برای اولین روز عیدنوروز هر خانواده مارمه لینگ خود را از میان اعضای خانواده، همسایه، اقوام نزدیک، کودکان، سادات و کسانی خوشنام و خوش رفتار هستند.

بزرگ خانواده برای تایید مارمه لینگ به قرآن مجید استخاره می کند و اگر خوب آمد به آن فرد اطلاع می دهند به منزلشان بیاید و مارمه را انجام دهد. اگر هم از اهل همان خانه بود دقایقی قبل از تحویل سال نو با گل، سبزه و قرآن و در حالیکه او و سایر افراد خانواده لباس نو پوشیدند از خانه خارج می شود و بعد از تحویل سال نو مارمه لینگ با پای راست قدم در خانه میذارد.

او با سلام و صلوات با گل و قرآن به دست با همان پای راست به تک تک اتاق های خانه می رود و سپس آنها را روی سفره می گذارد و عیدی خود را از بزرگتر خانه می گیرد و بدین گونه رسم دیرینه مارمه انجام می شود.

کارشناس و محقق سنت های مازندران از مارمه به عنوان آیین سنتی که در آغاز تحویل سال نو اجرا می شود، نام برد.

علی رمضانی پاچی گفت : فردی خوش قدم که میان کودکان وسالمندان انتخاب می شوند به عنوان مارمه این آیین را اجرا می کند.

وی ادامه داد : این فرد پیش از آغاز تحویل سال با سینی که قرآن در آن قراردارد پشت در منزل ایستاده تا بهنگام تحویل سال وارد خانه می شود.

این محقق آداب و رسوم مازندران با اشاره به اینکه به اعتقاد و باور مردم مازندران مارمه را فردی خوشقدم می دانند اشاره کرد و گفت : مازنی ها با این‌اعتقاد و اجرای این آیین، تداوم برکت و شادی را برای خود و خانواده شان درخواست می کنند.
به گفته رمضانی پاچی با وجود تغییراتی که در آیین ها و سنت ها وجود دارد ولی این آیین همچنان در استان مازندران و در میان مردم جایگاه خود را دارد.